Congres Pandemische Paraatheid
DRIEBERGEN 9 SEPTEMBER 2022 – Afgelopen vrijdag – 9 september – vond in Driebergen het congres ‘Pandemische Paraatheid’ plaats. Voor een publiek van 250 man debatteerden bekende sprekers over de afgelopen twee jaar coronabeleid, en filosofeerden ze over de toekomst. Dagvoorzitters Joep Stassen en Tessel Blok namen iedereen op inspirerende wijze mee om samen antwoorden te vinden op de vragen: welke lessen kunnen we leren van de afgelopen jaren en hoe gaan we de polarisatie tegen?
Het congres werd georganiseerd door The Optimist, de Vierde Golf en De Nieuwe Wereld met als doel om met respect voor verschillende opvattingen samen te komen en de dialoog aan te gaan.
Humor en wederkerigheid
In zijn keynote speech schetste professor Rik Torfs, oud-rector van de Katholieke Universiteit Leuven en (kerk)jurist, op luchtige wijze het taaie speelveld van de afgelopen jaren, waarin sprake was van toenemende polarisatie. Hij sprak op bevlogen wijze over hoe we weer tot een echt gesprek met elkaar kunnen komen.
“Persoonlijk ben ik een voorstander van het herbergzame meningsverschil. Dat je plezier kan hebben in het gesprek met iemand die een andere mening heeft. Daarvoor is een zekere hoffelijkheid nodig. Maar ook humor kan absoluut helpen.” Torfs gebruikte een analogie van de kanarie in de kolenmijn. “Wanneer humor volledig afwezig blijft in een maatschappelijk debat van enige importantie, dan zitten we op een dood spoor en verstikt de samenleving”. De enige uitweg uit een heilloze polarisatie is volgens hem te stoppen met negatieve wederkerigheid: mensen die brutaal zijn juist vriendelijk behandelen. “Mensen die schelden verwachten om zelf uitgescholden te worden. Als dat niet gebeurt, is dat in eerste instantie een ontgoochelende ervaring. En in tweede instantie kan dat ook betekenen dat je begint na te denken en misschien overweegt om zelf ook vriendelijker te worden.”
Angstmythe
Na Rik Torfs volgde een paneldiscussie met Bob de Wit, Bert de Munck en Ewald Engelen over de verschillende gevoelens die er leven ten aanzien van het gekozen coronabeleid.
Engelen, hoogleraar Gedragswetenschappen en columnist bij de Groene Amsterdammer, is vooral geschrokken van de houding van academisch geschoolden. “Ik heb de afgelopen tweeënhalf jaar erg veel slimme, verstandige, nuchtere mensen ontmoet. Dat waren in het algemeen praktisch geschoolden. Maar mijn eigen academisch geschoolde collega’s, vrienden, kennissen: die werden vrijwel allemaal meegezogen in een angstmythe.” Een groot deel van de aanwezigen deelde zijn hartenkreet: niet nog een keer op deze manier!
Nut en noodzaak van de aanpak
Aansluitend volgde een interview met professor in de immunologie Rik Scheper en internist Jona Walk over de verschillende opvattingen die er bestaan over het nut en de noodzaak van op grote schaal vaccineren tegen Covid-19.
Walk: “Er zijn verschillende redenen om te vaccineren. Bij het vaccineren tegen bijvoorbeeld de mazelen of polio is het belangrijk op grote schaal te vaccineren om het virus uit te bannen of het in ieder geval onder controle te houden. Zo is ook het coronavaccin aan ons gepresenteerd. In de spotjes van het RIVM werd tot in de zomer van 2021 volgehouden dat als iedereen het vaccin maar nam, dat virus zou verdwijnen – en dat was gewoon niet waar. Het was al heel snel duidelijk uit verschillende onderzoeken dat vaccinatie vooral beschermde tegen de kans om met ernstige Covid in het ziekenhuis opgenomen te worden, terwijl er weinig of geen effect was op de kans om geïnfecteerd te raken of de ziekte over te dragen. Mijns inziens zou iedereen die een vaccin wil dat zo snel mogelijk en gratis van de overheid moeten krijgen. Maar ik zet heel grote vraagtekens bij het vaccineren buiten de risicogroepen. En het coronatoegangsbewijs was nooit te verdedigen met wetenschappelijke data.”
Wouter Aukema, Eline van den Broek-Altenburg en Ronald Meester spraken in het panel ‘Wetenschappelijke waarheid?’ over het belang van data en modellen, mits goed gebruikt en juist geïnterpreteerd. Thomas Bollen, Wierd Duk en Ad Verbrugge discussieerden in de middag over de beeldvorming in het publieke debat en de rol van de media hierin. De roep om meer gedegen onderzoeksjournalistiek kreeg veel bijval.
Een verbonden samenleving
Mona Keijzer las een eigen column voor waarin ze pleitte voor een samenleving gestoeld op onderlinge verbondenheid, verantwoordelijkheid en menselijke waardigheid, ze wees op het gegeven dat een bovenmatig geloof in de maakbaarheid van gezondheid compassie in de weg staat, iets dat we in tijden als deze juist hard nodig hebben.
Afsluitend spraken Evelien Peeters (internist) en Stan Baggen (jurist) over de ‘permanente coronawet’ en wat de betekenis van deze voorgestelde wijzigingen van de Wet Publieke Gezondheid (WPG) zou kunnen betekenen voor de toekomst van onze samenleving. Volgens Peeters is het in elk geval onverstandig deze wijzigingen overhaast goed te keuren: “Juist nu we eindelijk aan de vooravond staan van hopelijk gedegen evaluaties van de afgelopen twee jaar, moeten we niet overhaast te werk gaan.”
Gesprek
De belangrijkste opbrengst van deze middag waarbij wetenschappers, medici, politici, beleidsmakers, journalisten en bezorgde burgers samen kwamen: “Blijf het gesprek met elkaar voeren, ook al verschil je van mening. Alleen dan komen we voorbij de polarisatie!”